Op zoek naar de liefde

Auteur: Marijke van Eijsden

 
Van kleins af aan ben ik al gek op lezen. Ik genoot vroeger enorm als mijn ouders me voorlazen uit Otje of Pluk van de Petteflet. Maar ook toen ik eenmaal zelf ging lezen, was ik niet te stoppen. ’s Avonds bleef ik stiekem lezen en ging de lamp alleen uit als ik iemand op de trap hoorde, om vervolgens weer gauw in mijn boek te duiken. Deze liefde voor boeken zie ik tegenwoordig een stuk minder terug bij kinderen. Hoe krijgen we de kinderen van nu weer aan het lezen? En hoe maken we ze weer enthousiast over boeken?

Aan het einde van dit bericht staat een link naar een gratis leespromotieles speeddaten die kinderen zeker weer enthousiast krijgt!

Effecten van lezen

Dat lezen belangrijk is voor kinderen, is al vaak onder de aandacht gebracht. Uit vele onderzoeken blijkt dat lezen een positief effect heeft op woordenschat en verhaalbegrip ^[1],[2],[3]. Daarnaast halen kinderen veel nieuwe kennis uit verhalen.
Toch lijkt het wel alsof steeds minder kinderen lezen leuk vinden en steeds vaker voor een alternatief als de computer of de iPad kiezen ^[4].  Dat is zonde, want onderzoek toont aan dat leesmotivatie vaak met de jaren afneemt ^[5]. Wanneer kinderen op jonge leeftijd al weinig lezen, zal dit naarmate zij ouder worden waarschijnlijk alleen maar minder worden.

Motivatie

Het is dus belangrijk om kinderen van jongs af aan aan het lezen te krijgen! Maar hoe doe je dat? Als je kinderen dwingt om te lezen, zorgt dat alleen maar voor negatieve associaties met lezen. Je wilt ze als leerkracht het liefst motiveren om uit zichzelf een boek te pakken. Er bestaan twee soorten (lees)motivatie: extrinsiek (waarbij de kinderen van buitenaf gestimuleerd of beloond worden om te lezen) en intrinsiek (waarbij ze zelf willen lezen en de activiteit op zichzelf al leuk genoeg vinden om te doen). Het levert de meeste positieve effecten op als kinderen voornamelijk intrinsiek gemotiveerd zijn. Intrinsieke motivatie zorgt voor meer verhaalbegrip dan extrinsieke motivatie, omdat bij extrinsieke motivatie vooral oppervlakkige leestechnieken zoals raden en memoriseren worden toegepast ^[6],[7],[8]. 
 
Thuis lezen
De thuissituatie speelt een belangrijke rol bij leesmotivatie ^[9]. Als ouders waarde hechten aan lezen en ervan genieten, waarderen kinderen het vaak ook meer. Helaas heb je als leerkracht meestal weinig of geen invloed op de thuissituatie. Gelukkig zijn er ook in de klas genoeg mogelijkheden om het leesplezier van kinderen aan te wakkeren. Dit lukt het beste door iemand die zelf plezier beleeft aan lezen ^[10].

Speeddaten

Het is bijvoorbeeld heel motiverend als een schrijver in de klas over zijn of haar boek komt vertellen ^[11]. Dit maakt kinderen vaak heel enthousiast over lezen.  Een andere activiteit die kinderen (vooral op de basisschool) erg leuk vinden en die hen motiveert om te lezen, is het vertellen over hun eigen favoriete boek. Dit wordt op school al vaak gedaan in de vorm van een boekbespreking. Een andere, interactieve, vorm die hier ook bij aansluit is: speeddaten… met boeken! Niet voor de liefde van je leven, maar voor het boek van je dromen. Door kinderen in tweetallen kort te laten vertellen over hun lievelingsboek, brengen ze hun enthousiasme voor het boek – en daarmee voor lezen – op elkaar over. Op deze manier steken ze elkaar aan en kan het leesvirus zich door de klas verspreiden. Dit zorgt voor meer intrinsieke motivatie, waardoor kinderen weer meer gaan lezen (en hopelijk ook blijven lezen!) en waardoor de eerdergenoemde positieve effecten op woordenschat en verhaalbegrip tot stand komen. Zet de kinderen dus vooral aan het daten en wie weet bloeit de liefde voor boeken weer op!

Download de lesbrief leespromotie ‘Speeddaten met boeken’

---

[1] Nagy, 1987

[2] Mol & Bus, 2011

[3] Karien van Buuren, 2011

[4] Holloway, Green & Livingstone, 2013

[5] Clark & Rumbold, 2006

[6] Pintrich & Schrauben, 1992

[7] Wang & Guthrie, 2004

[8] Stutz, Schaffner & Schiefele, 2016

[9] Clark & Rumbold, 2006

[10] Sheldrick-Ross, McKechnie & Rothbauer, 2005

[11] Clark & Foster, 2005

Marijke van Eijsden
Als onderwijskundige bij Delubas houd ik me bezig met het ontwikkelen van educatief materiaal. Ik richt me vooral op het (technisch) leesonderwijs en verdiep me het liefst in de manier waarop kinderen leren lezen. Daarnaast sta ik graag voor de klas om samen met de kinderen de wereld te ontdekken. Wil je ergens meer over weten of heb je een goed idee, dan hoor ik het graag!


Illustratie: Jan Lieffering
Foto 1: Shutterstock.com
Foto 2: Met Licht Geschreven Fotografie